Wat is Valentijnsdag

Valentijnsdag wordt ieder jaar op 14 februari gevierd. Valentijnsdag is een dag waarop geliefden elkaar extra aandacht geven met cadeautjes, bloemen of kaarten. Ook bestaat er de traditie dat men een bloemengroet of een kaartje stuurt aan mensen die men dankbaar is of op wie men bijzonder gesteld of verliefd is. Maar waar komt Valentijnsdag eigenlijk vandaan?

14 februari is tevens de naamdag van de Heilige Valentius (Sint Valentijn), uitgeroepen door Paus Gelasius I in 496.

In Engeland en de Verenigde Staten kent Valentijnsdag een traditie van enkele eeuwen. In Nederland en verscheidene andere Europese landen is Valentijnsdag pas bekend sinds de jaren vijftig van de twintigste eeuw of nog later.

Sint Valentijn
14 februari gold als de dag waarop in de derde eeuw twee heiligen met dezelfde naam Valentinus om hun geloof gedood waren en daarom op deze dag vereerd werden. De een was priester in Rome, de ander bisschop van Terni. Niet uitgesloten is dat het toch een en dezelfde heilige betreft. Tot aan de hervorming van de heiligenkalender van de rooms-katholieke kerk in 1969 kon op 14 februari Sint Valentijn vereerd worden. Daarna is Valentijn als heilige van de kalender afgevoerd.

Engeland en Amerika

De oudste verwijzingen naar wat nu Valentijnsdag heet, dateren uit Engeland uit de vijftiende eeuw. Geliefden uit gegoede kring noemden elkaar ‘valentine’ of schonken elkaar een ‘valentine’, een soms kostbaar cadeau. In 1660 noemt Samuel Pepys het gebruik enkele malen in zijn dagboek. Vanaf de tweede helft van de achttiende eeuw gaan verliefden elkaar op Valentijnsdag zelfgemaakte kaarten sturen met een kort liefdesgedicht. Vooral in de tweede helft van de negentiende eeuw waren deze kaarten in Engeland en Amerika buitengewoon populair.

Nederland
Eind jaren veertig ging het in Nederland goed met de export van bloemen, maar stagneerde de binnenlandse vraag. Om daar wat aan te doen werd in 1949 door een kort uit Amerika teruggekeerd bestuurslid van de Vereniging De Nederlandse Bloemisterij voorgesteld om ook in Nederland Valentijnsdag of ‘bloemendag’ in te voeren. Omstreeks Valentijnsdag werden namelijk al grote hoeveelheden bloemen uitgevoerd.

Om bekendheid te geven aan deze nieuwe feestdag reikte de vereniging aan mensen die zich voor hun omgeving verdienstelijk hadden gemaakt. Een ‘Nationaal Valentijn huldeblijk’ uit in de vorm van een bloemenmand of een taart. Via de krant werden mensen aangespoord gegadigden voor deze huldiging op te geven. Zo groeide een commercieel initiatief naar een ideëel karakter.

Veranderende viering
Zoals te verwachten is bij de overname van een ‘vreemd’ gebruik, heeft Valentijnsdag zich, vergeleken met de oorspronkelijk viering in de Angelsaksische landen, aangepast aan de Nederlandse situatie. Had Valentijnsdag aanvankelijk vooral het karakter van een ‘Dag der Vriendschap’. De opkomst van de televisie-romantiek en de alsmaar toenemende ontvankelijkheid voor de Amerikaanse cultuur (vooral bij jongeren), hebben er toe geleid dat Valentijnsdag de laatste jaren steeds meer in het teken van de verliefdheid en de liefde is komen te staan.